古歌

古歌原文：

古歌
佚名 〔两汉〕

秋风萧萧愁杀人，出亦愁，入亦愁。
座中何人，谁不怀忧？令我白头。
胡地多飚风，树木何修修。
离家日趋远，衣带日趋缓。
心思不能言，肠中车轮转。

收藏下载复制完善
译文及注释

译文
呼啸的秋风让人无限忧愁，进也忧愁，退也忧愁。
异域戍边的人，哪个不陷入悲愁中？真是愁白了头啊。
胡人之处多狂风，树木萧瑟干枯。
离家日子越来越远，衣带渐宽人消瘦。
思乡的悲苦无法言说，就像车轮在心中旋转。

注释
萧萧：寒风之声。
胡地：古代胡人居北方，故后即用以代指北方。飙（biāo）风：暴风。
修修：与“翛翛”通，鸟尾敝坏无润泽貌，这里借喻树木干枯如鸟尾。
思：悲。末二句是说难言的悲感回环在心里，好像车轮滚来滚去。 ▲


鉴赏

读这首诗，容不得人情感上有所酝酿，劈头便为一派浓重的忧愁所笼盖——一个苍莽悲凉的秋日，一场郁郁无欢的怅饮，本已令人愁闷难耐。何况还有那吹不尽的秋风，老是在帐外“萧萧”地响，更教人愁杀。“秋风萧萧愁杀人”，这一句突发的啸叹，正将主人公心头的万缕愁绪，化作烈烈秋风，“苍茫而来”，立时令人生出一种“不可遏抑”的困扰之感。“出亦愁，入亦愁”，则以细节刻画，抒写愁苦中人的坐立不安。不禁使人感到，那困扰着主人公的忧愁，竟怎样难以趋避、无可摆脱。受这困扰的，不止主人公一人：“座中何人谁不怀忧？”既称“何人”，又加“谁不”，这双重反问告诉人们：那忧愁正如病魔一样，已侵袭到所有在座者的心腑。使主人公所对无非忧者、所闻无非愁叹——这样的日子，真能耗蚀人的青春，加速衰老之期的到来。难怪主人公要发出“令我白头”的幽幽哀叹了。

以上一节，一味写“愁”，使人来不及细想，先就浸染上了那摆脱不开的忧愁。读者不免要问：诗中主人公是谁？他究竟为什么如此忧愁？第二节诗，正为读者解开了疑团：“胡地多飚风，树木何修修！”“胡地”，即塞外胡人居处之地。主人公既呼之为“胡”，可见他自己不是胡人。联系下文“离家日趋远”一句，可知主人公应是远离家乡、出塞戍守的汉卒。对于初到塞外的旅人来说，那“大漠孤烟直，长河落日圆”（王维《使至塞上》）的异域风光，实在是新鲜而奇妙的。但作为戍卒而久居胡地，看惯了浩瀚的黄沙，见不到几多绿意。秋冬之际，唯有呼啸的飚风，时时摇撼着稀疏的高树。那滋味可就大不好受了。它们所能勾起的，只能是千重忧虑、万里思情。读到这里，读者便可恍然大悟：主人公之所以“出亦愁，入亦愁”，座中之人之所以“谁不怀忧”，那都是心揣着有家难归的万里离思的缘故。在这样的断肠人眼中，无论是“飚风”，无论是“修树”，触目间全都化成了一片愁雾。故此二句看似写景，实亦写愁，正与上文“秋风萧萧愁杀人”相应，将满腹的忧愁“外化”了。

如果说，忧愁可以催人衰老，它首先带给人们的，则是憔悴和消瘦。“离家日趋远，衣带日趋缓。”诗中的主人公，正因为飘泊异乡、离家日远，被愁思消磨得茕茕骨立了。但诗人却不肯明言，而是巧妙地运用“衣带”之“日缓（松）”，以反衬主人公身躯的日见消瘦，写得含蕴不露而哀情深长。一位形销骨立的戍卒，就这样独伫于塞外荒漠，默默无语地遥望着万里乡关：“心思不能言，肠中车轮转。”——他不是无语可说，而是心中塞满了愁思，纵然有千言万语，也难以表达。要描述这样一种痛苦之状，笔墨是难以胜任的。但人们在极度痛苦之中，想象力就往往特别活跃，笔底口中便常常跳出奇语。《卫风·河广》的主人公，在眺望黄河彼岸的故国时，思归心切，就唱出了“谁谓河广，一苇杭（渡）之”的奇句。而这首歌的主人公，为抒写胸中难以排遣的痛苦，竟想出了“肠中车轮转”这一奇喻。用滚滚车轮在肠中的转动，写主人公无可言传的曲曲愁思，真是形象得教人吃惊。也正因为如此，戍卒那离家万里的痛苦怀思，才以更强的力度震荡了读者的心弦，使人不能不为之悚然动容。

有人认为，《古歌》所抒写的，是“游子天涯之感”，恐怕不确。从上文的分析可知，它应该就是“胡地”戍卒的思乡怀归之作。东汉曾多次对羌人用兵，战争均延续十数年之久。朝廷之将贪功而无能，至使离乡征戍之卒“进不得力战，退不得温饱”，大批丧生于“胡地”、边境。这正是《古歌》之类思乡之作产生的背景。这首歌熔抒情、写景于一炉，在“秋风萧萧”中抒写困扰戍卒的愁思；又将它融于异乡的修树、荒漠的飚风之中，变得更加蓬勃、纷扬；最后忽设奇喻，将其化为辘辘车轮，在肠中滚转不已。如此形象的情感抒写，显示出汉乐府民歌在抒情艺术上已有怎样长足的进步。能够与它比美的，在汉代，恐怕只有“长于抒情”的《古诗十九首》了。▲

本节内容由匿名网友上传，原作者已无法考证。本站免费发布仅供学习参考，其观点不代表本站立场。站务邮箱：service@gushiwen.cn完善

亦称无名氏，是指身份不明或者尚未了解姓名的人。源于古代或民间、不知由谁创作的文学、音乐作品会以佚名为作者名称。
佚名 
亦称无名氏，是指身份不明或者尚未了解姓名的人。源于古代或民间、不知由谁创作的文学、音乐作品会以佚名为作者名称。

古歌拼音解读：

gǔ gē
yì míng 〔liǎng hàn 〕

qiū fēng xiāo xiāo chóu shā rén ，chū yì chóu ，rù yì chóu 。
zuò zhōng hé rén ，shuí bú huái yōu ？lìng wǒ bái tóu 。
hú dì duō biāo fēng ，shù mù hé xiū xiū 。
lí jiā rì qū yuǎn ，yī dài rì qū huǎn 。
xīn sī bú néng yán ，cháng zhōng chē lún zhuǎn 。

shōu cáng xià zǎi fù zhì wán shàn
yì wén jí zhù shì

yì wén
hū xiào de qiū fēng ràng rén wú xiàn yōu chóu ，jìn yě yōu chóu ，tuì yě yōu chóu 。
yì yù shù biān de rén ，nǎ gè bú xiàn rù bēi chóu zhōng ？zhēn shì chóu bái le tóu ā 。
hú rén zhī chù duō kuáng fēng ，shù mù xiāo sè gàn kū 。
lí jiā rì zǐ yuè lái yuè yuǎn ，yī dài jiàn kuān rén xiāo shòu 。
sī xiāng de bēi kǔ wú fǎ yán shuō ，jiù xiàng chē lún zài xīn zhōng xuán zhuǎn 。

zhù shì
xiāo xiāo ：hán fēng zhī shēng 。
hú dì ：gǔ dài hú rén jū běi fāng ，gù hòu jí yòng yǐ dài zhǐ běi fāng 。biāo （biāo）fēng ：bào fēng 。
xiū xiū ：yǔ “xiāo xiāo ”tōng ，niǎo wěi bì huài wú rùn zé mào ，zhè lǐ jiè yù shù mù gàn kū rú niǎo wěi 。
sī ：bēi 。mò èr jù shì shuō nán yán de bēi gǎn huí huán zài xīn lǐ ，hǎo xiàng chē lún gǔn lái gǔn qù 。 ▲


jiàn shǎng

dú zhè shǒu shī ，róng bú dé rén qíng gǎn shàng yǒu suǒ yùn niàng ，pī tóu biàn wéi yī pài nóng zhòng de yōu chóu suǒ lóng gài ——yī gè cāng mǎng bēi liáng de qiū rì ，yī chǎng yù yù wú huān de chàng yǐn ，běn yǐ lìng rén chóu mèn nán nài 。hé kuàng hái yǒu nà chuī bú jìn de qiū fēng ，lǎo shì zài zhàng wài “xiāo xiāo ”dì xiǎng ，gèng jiāo rén chóu shā 。“qiū fēng xiāo xiāo chóu shā rén ”，zhè yī jù tū fā de xiào tàn ，zhèng jiāng zhǔ rén gōng xīn tóu de wàn lǚ chóu xù ，huà zuò liè liè qiū fēng ，“cāng máng ér lái ”，lì shí lìng rén shēng chū yī zhǒng “bú kě è yì ”de kùn rǎo zhī gǎn 。“chū yì chóu ，rù yì chóu ”，zé yǐ xì jiē kè huà ，shū xiě chóu kǔ zhōng rén de zuò lì bú ān 。bú jìn shǐ rén gǎn dào ，nà kùn rǎo zhe zhǔ rén gōng de yōu chóu ，jìng zěn yàng nán yǐ qū bì 、wú kě bǎi tuō 。shòu zhè kùn rǎo de ，bú zhǐ zhǔ rén gōng yī rén ：“zuò zhōng hé rén shuí bú huái yōu ？”jì chēng “hé rén ”，yòu jiā “shuí bú ”，zhè shuāng zhòng fǎn wèn gào sù rén men ：nà yōu chóu zhèng rú bìng mó yī yàng ，yǐ qīn xí dào suǒ yǒu zài zuò zhě de xīn fǔ 。shǐ zhǔ rén gōng suǒ duì wú fēi yōu zhě 、suǒ wén wú fēi chóu tàn ——zhè yàng de rì zǐ ，zhēn néng hào shí rén de qīng chūn ，jiā sù shuāi lǎo zhī qī de dào lái 。nán guài zhǔ rén gōng yào fā chū “lìng wǒ bái tóu ”de yōu yōu āi tàn le 。

yǐ shàng yī jiē ，yī wèi xiě “chóu ”，shǐ rén lái bú jí xì xiǎng ，xiān jiù jìn rǎn shàng le nà bǎi tuō bú kāi de yōu chóu 。dú zhě bú miǎn yào wèn ：shī zhōng zhǔ rén gōng shì shuí ？tā jiū jìng wéi shí me rú cǐ yōu chóu ？dì èr jiē shī ，zhèng wéi dú zhě jiě kāi le yí tuán ：“hú dì duō biāo fēng ，shù mù hé xiū xiū ！”“hú dì ”，jí sāi wài hú rén jū chù zhī dì 。zhǔ rén gōng jì hū zhī wéi “hú ”，kě jiàn tā zì jǐ bú shì hú rén 。lián xì xià wén “lí jiā rì qū yuǎn ”yī jù ，kě zhī zhǔ rén gōng yīng shì yuǎn lí jiā xiāng 、chū sāi shù shǒu de hàn zú 。duì yú chū dào sāi wài de lǚ rén lái shuō ，nà “dà mò gū yān zhí ，zhǎng hé luò rì yuán ”（wáng wéi 《shǐ zhì sāi shàng 》）de yì yù fēng guāng ，shí zài shì xīn xiān ér qí miào de 。dàn zuò wéi shù zú ér jiǔ jū hú dì ，kàn guàn le hào hàn de huáng shā ，jiàn bú dào jǐ duō lǜ yì 。qiū dōng zhī jì ，wéi yǒu hū xiào de biāo fēng ，shí shí yáo hàn zhe xī shū de gāo shù 。nà zī wèi kě jiù dà bú hǎo shòu le 。tā men suǒ néng gōu qǐ de ，zhī néng shì qiān zhòng yōu lǜ 、wàn lǐ sī qíng 。dú dào zhè lǐ ，dú zhě biàn kě huǎng rán dà wù ：zhǔ rén gōng zhī suǒ yǐ “chū yì chóu ，rù yì chóu ”，zuò zhōng zhī rén zhī suǒ yǐ “shuí bú huái yōu ”，nà dōu shì xīn chuāi zhe yǒu jiā nán guī de wàn lǐ lí sī de yuán gù 。zài zhè yàng de duàn cháng rén yǎn zhōng ，wú lùn shì “biāo fēng ”，wú lùn shì “xiū shù ”，chù mù jiān quán dōu huà chéng le yī piàn chóu wù 。gù cǐ èr jù kàn sì xiě jǐng ，shí yì xiě chóu ，zhèng yǔ shàng wén “qiū fēng xiāo xiāo chóu shā rén ”xiàng yīng ，jiāng mǎn fù de yōu chóu “wài huà ”le 。

rú guǒ shuō ，yōu chóu kě yǐ cuī rén shuāi lǎo ，tā shǒu xiān dài gěi rén men de ，zé shì qiáo cuì hé xiāo shòu 。“lí jiā rì qū yuǎn ，yī dài rì qū huǎn 。”shī zhōng de zhǔ rén gōng ，zhèng yīn wéi piāo bó yì xiāng 、lí jiā rì yuǎn ，bèi chóu sī xiāo mó dé qióng qióng gǔ lì le 。dàn shī rén què bú kěn míng yán ，ér shì qiǎo miào dì yùn yòng “yī dài ”zhī “rì huǎn （sōng ）”，yǐ fǎn chèn zhǔ rén gōng shēn qū de rì jiàn xiāo shòu ，xiě dé hán yùn bú lù ér āi qíng shēn zhǎng 。yī wèi xíng xiāo gǔ lì de shù zú ，jiù zhè yàng dú zhù yú sāi wài huāng mò ，mò mò wú yǔ dì yáo wàng zhe wàn lǐ xiāng guān ：“xīn sī bú néng yán ，cháng zhōng chē lún zhuǎn 。”——tā bú shì wú yǔ kě shuō ，ér shì xīn zhōng sāi mǎn le chóu sī ，zòng rán yǒu qiān yán wàn yǔ ，yě nán yǐ biǎo dá 。yào miáo shù zhè yàng yī zhǒng tòng kǔ zhī zhuàng ，bǐ mò shì nán yǐ shèng rèn de 。dàn rén men zài jí dù tòng kǔ zhī zhōng ，xiǎng xiàng lì jiù wǎng wǎng tè bié huó yuè ，bǐ dǐ kǒu zhōng biàn cháng cháng tiào chū qí yǔ 。《wèi fēng ·hé guǎng 》de zhǔ rén gōng ，zài tiào wàng huáng hé bǐ àn de gù guó shí ，sī guī xīn qiē ，jiù chàng chū le “shuí wèi hé guǎng ，yī wěi háng （dù ）zhī ”de qí jù 。ér zhè shǒu gē de zhǔ rén gōng ，wéi shū xiě xiōng zhōng nán yǐ pái qiǎn de tòng kǔ ，jìng xiǎng chū le “cháng zhōng chē lún zhuǎn ”zhè yī qí yù 。yòng gǔn gǔn chē lún zài cháng zhōng de zhuǎn dòng ，xiě zhǔ rén gōng wú kě yán chuán de qǔ qǔ chóu sī ，zhēn shì xíng xiàng dé jiāo rén chī jīng 。yě zhèng yīn wéi rú cǐ ，shù zú nà lí jiā wàn lǐ de tòng kǔ huái sī ，cái yǐ gèng qiáng de lì dù zhèn dàng le dú zhě de xīn xián ，shǐ rén bú néng bú wéi zhī sǒng rán dòng róng 。

yǒu rén rèn wéi ，《gǔ gē 》suǒ shū xiě de ，shì “yóu zǐ tiān yá zhī gǎn ”，kǒng pà bú què 。cóng shàng wén de fèn xī kě zhī ，tā yīng gāi jiù shì “hú dì ”shù zú de sī xiāng huái guī zhī zuò 。dōng hàn céng duō cì duì qiāng rén yòng bīng ，zhàn zhēng jun1 yán xù shí shù nián zhī jiǔ 。cháo tíng zhī jiāng tān gōng ér wú néng ，zhì shǐ lí xiāng zhēng shù zhī zú “jìn bú dé lì zhàn ，tuì bú dé wēn bǎo ”，dà pī sàng shēng yú “hú dì ”、biān jìng 。zhè zhèng shì 《gǔ gē 》zhī lèi sī xiāng zhī zuò chǎn shēng de bèi jǐng 。zhè shǒu gē róng shū qíng 、xiě jǐng yú yī lú ，zài “qiū fēng xiāo xiāo ”zhōng shū xiě kùn rǎo shù zú de chóu sī ；yòu jiāng tā róng yú yì xiāng de xiū shù 、huāng mò de biāo fēng zhī zhōng ，biàn dé gèng jiā péng bó 、fēn yáng ；zuì hòu hū shè qí yù ，jiāng qí huà wéi lù lù chē lún ，zài cháng zhōng gǔn zhuǎn bú yǐ 。rú cǐ xíng xiàng de qíng gǎn shū xiě ，xiǎn shì chū hàn lè fǔ mín gē zài shū qíng yì shù shàng yǐ yǒu zěn yàng zhǎng zú de jìn bù 。néng gòu yǔ tā bǐ měi de ，zài hàn dài ，kǒng pà zhī yǒu “zhǎng yú shū qíng ”de 《gǔ shī shí jiǔ shǒu 》le 。▲

běn jiē nèi róng yóu nì míng wǎng yǒu shàng chuán ，yuán zuò zhě yǐ wú fǎ kǎo zhèng 。běn zhàn miǎn fèi fā bù jǐn gòng xué xí cān kǎo ，qí guān diǎn bú dài biǎo běn zhàn lì chǎng 。zhàn wù yóu xiāng ：service@gushiwen.cnwán shàn

yì chēng wú míng shì ，shì zhǐ shēn fèn bú míng huò zhě shàng wèi le jiě xìng míng de rén 。yuán yú gǔ dài huò mín jiān 、bú zhī yóu shuí chuàng zuò de wén xué 、yīn lè zuò pǐn huì yǐ yì míng wéi zuò zhě míng chēng 。
yì míng  
yì chēng wú míng shì ，shì zhǐ shēn fèn bú míng huò zhě shàng wèi le jiě xìng míng de rén 。yuán yú gǔ dài huò mín jiān 、bú zhī yóu shuí chuàng zuò de wén xué 、yīn lè zuò pǐn huì yǐ yì míng wéi zuò zhě míng chēng 。

※提示：拼音为程序生成，因此多音字的拼音可能不准确。

相关翻译

相关赏析

作者介绍